‎ڕێککەوتنی 11ی ئازاری 1970

‎سالار حكیم عبدالباقی

‎زانكۆی سۆران -فاكەلتی ئاداب
‎بەشی مێژوو-قوناغی چوار

‎رێککەوتنامەی ١١ی ئازاری 1970بە ڕێککەوتنی ئۆتۆنۆمی عێراق و کورد ناسراوە، هەوڵێکی بەرچاو بوو بۆ چارەسەرکردنی کێشەی عێراق و کورد. لە نێوان حکومەتی عێراق و سەرۆکی پارتی دیموکراتی کوردستان، مستەفا بارزانی، لە دوای شەڕی یەکەمی عێراق-کورد گەیشتبووە. لە ڕێککەوتنەکەدا مەرجی دروستکردنی هەرێمی خۆسەری دانرابوو، کە لە سێ پارێزگاری کوردی و قەزاکانی تر پێکهاتبێت، هەروەها نوێنەرایەتی کوردی لە ئۆرگانە حکومییەکاندا بەخشی بۆ ئەوەی لە ماوەی چوار ساڵدا جێبەجێ بکرێت. بەڵام دواجار ڕێککەوتنەکە شکستی هێنا و بووە هۆی شەڕی دووەمی عێراق-کورد لە ساڵی ١٩٧٤.
‎ڕێککەوتنەکە وەک پەیامێک لە لایەن گەلی کوردستانەوە سەیر کرا کە باوەڕیان بە چارەسەری ئاشتیانەی ناکۆکیەکان لە ڕێگەی دیالۆگ و دانوستانەوە هەیە

‎. سەرەڕای گەشبینی سەرەتایی و جێبەجێکردنی هەندێک ماددە، بەرنامەی تەعریبکردنی حکومەتی عێراق لە ناوچە دەوڵەمەندەکانی کەرکوک و خانەقین و هەروەها دواخستنی سەرژمێری بۆ ناوچە جێناکۆکەکان، بووە هۆی داڕمانی ڕێککەوتنەکە تا ساڵی 1973

‎هەروەها لە بەڵگەنامە مێژووییەکان باس لە ڕێککەوتنەکە کراوە، وەک پەیوەندییەکانی دەرەوەی ئەمریکا، ١٩٦٩-١٩٧٦، بەرگی، کە باس لەو ئاگربەستە نائاساییە دەکات کە دوای ڕێککەوتنەکە هاتە ئاراوە و تەحەددیاتی دواتر لە جێبەجێکردنیدا

‎بڕگە سەرەکییەکانی ڕێککەوتنی ١١ی ئازاری ١٩٧٠ کە بە ڕێککەوتنی ئۆتۆنۆمی عێراق و کورد ناسراوە، ئەم خاڵە سەرەکیانەی لەخۆگرتبوو:
‎دانپێدانانی زمانی کوردی وەک زمانی فەرمی.
‎دروستکردنی هەرێمێکی ئۆتۆنۆمی پێکهاتوو لە سێ پارێزگاری کوردی بە زۆرینەی کورد.
‎نوێنەرایەتی کورد لە ئۆرگانە حکومییەکان لە ماوەی چوار ساڵدا جێبەجێ بکرێت.
‎ڕێککەوتنێکی ئاشتی 15 خاڵی کە لەلایەن نوێنەرانی حکومەتی عێراق و پارتی دیموکراتی کوردستانەوە واژۆ کراوە و ئۆتۆنۆمی بە کورد لە باکووری عێراق دەبەخشێت
.
‎سەرەڕای ئەم بڕگانە، دواجار ڕێککەوتنەکە شکستی هێنا بەهۆی بەرنامەی تەعریبکردنی حکومەتی عێراق لە ناوچە کێشەلەسەرەکان و دواخستنی سەرژمێری، کە بووە هۆی داڕمانی ڕێککەوتنەکە تا ساڵی 1973
‎داواکاری کورد لە ڕێککەوتنی ١١ی ئازاری ١٩٧٠ چی بوو

‎داواکارییەکانی کورد لە ڕێککەوتنی ١١ی ئازاری ١٩٧٠دا ئەم خاڵە سەرەکیانەی لەخۆگرتبوو:
‎داننان بە زمانی کوردی وەک زمانی فەرمی.
‎دروستکردنی هەرێمێکی ئۆتۆنۆم کە پێکهاتبێت لە سێ قایمقامیەتی کوردی و قەزاکانی تری تەنیشت یەکتر بە زۆرینەی کورد.
‎نوێنەرایەتی کورد لە ئۆرگانە حکومییەکان لە ماوەی چوار ساڵدا جێبەجێ بکرێت
‎ڕێککەوتنەکە وەک پەیامێکی گەلی کوردستان سەیر دەکرا کە باوەڕیان بە چارەسەری ئاشتیانەی ناکۆکیەکان لە ڕێگەی دیالۆگ و دانوستانەوە هەیە بەڵام جێبەجێنەکردنی ڕێککەوتنەکە بە تەواوی بووە هۆی سەرهەڵدانەوەی شەڕی چەکداری لە ساڵی ١٩٧٤ کە بە شەڕی دووەمی عێراق – کورد ناسراوە

‎لیستی سەرچاوەكان
‎١_ ڕیکەوتننامەی ١١ی ئازار ١٩٧٠ز لە دیدی مێژووەوە هێزی (مستەفا بارزانی)لە رێککەوتننامەکەدا
‎نووسەر: د. کەیوان ئازاد ئەنوەر
‎٢_ باردوخی سیاسی کوردستان _ عیراق
‎١١مارتی ١٩٧٠_ ١١ی مارتی ١٩٧٤
‎نووسەر: فرەیدوون عەبدالرەحیم عەبدوللا
‎٣_ باشوری کوردستان لە سالی (١٩٥٨)ەوە تا ئەمروو
‎نوسەر: د. کەوسەر عەزیز گەلالی