بەشی مێژووی كورد

یه‌کێک له‌ شوێنه‌واره‌ مێژووییه‌کانی سه‌رده‌می ماده‌کان ده‌که‌وێته‌ گوندی (نه‌وێ‌) له‌ بناری چیاى سورێن، که‌ له‌ ڕووی ئیدارییه‌وه‌ سه‌ر به‌ شاره‌دێی خورماڵ-ی سه‌ر به‌ پارێزگای هه‌ڵه‌بجه‌یه‌، شوێنه‌وارێکی له‌ به‌رد هه‌ڵکۆڵدراوی ده‌ستی مرۆڤه‌ و جێگایه‌کی سه‌رنجڕاکێشه‌. شوێنه‌واره‌که‌ به‌ شوێنه‌واری زیندانه‌که‌ی زوحاک ناسراوه‌، که‌ له‌ به‌ردێکی هه‌ڵکۆڵراوی شێوه‌ چوارگۆشه‌یی دروستکراوه‌ و له‌ناو به‌رده‌که‌دا …

تیمێک لە مێژووناسەکان شوێنەواری دیوارێکی دوو هەزار و ٧٠٠ ساڵەیان لە پارێزگای کرماشان دۆزیوەتەوە کە ١١٥ کیلۆمەتری تا ئێستا ئاشکرا بووە. دیوارێکی ٢٧٠٠ ساڵە لە ڕۆژئاوای پارێزگای کرماشان دۆزراوەتەوە کە پانیەکەی چوار مەتر و بەرزاییەکەی سێ مەترە، تا ئێستا بە درێژایی ١١٥ کم لەم دیوارە ئاشکرا بووە. مێژووناسەکان ئەم دیوارە …

چۆمان تەقیەدین بنه‌ماڵه‌ی عه‌له‌وی (مه‌حمه‌دعه‌لی پاشا) ‌بنه‌ماڵەیەکی به‌ناوبانگ و ده‌سه‌ڵاتداری وڵاتی میسر بوون کە له‌ نێوان ساڵانی (1805-1953ز)دا بووە ، ‌ڕه‌چه‌ڵه‌کیان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ سه‌رکه‌سایه‌تیەکی کوردی ئامه‌د (دیاربه‌کر) له ‌باکووری کوردستان ‌به ‌ناوی ئیبراهیم ئاغا‌ ئه‌بو حه‌سه‌ن کوڕی سه‌یفه‌دین عه‌لی کوڕی سالار له‌ خانه‌وادەیەکی به ‌ڕه‌چه‌ڵه‌ک کوردی خۆرهه‌ڵاتی کوردستان بووه‌ که …

لە مێژووی هاوچەرخی كورددا چەند ئاڵایەك وەك نیشانە و ئاڵای جوڵانەوەی سیاسی كوردستان نمایشكراوە. لانیكەم دیارترینیان ئاڵاكەی شێخ مەحمود، ئاڵاكەی شۆڕشی ئارارات و خۆییبوون، ئاڵای كۆماری مەهاباد و ئاڵای هەرێمی كوردستان. ئاڵای ئەمڕۆی هەرێمی كوردستان كە لە پەرلەمانی كوردستانەوە دەنگی لەسەردراوە، نزیكترین و بگرە تەنها لە تیشكی خۆرەكەدا نەبێت، هەمان …

رێناس نەورۆزی ئاڵا چییە و چۆن سەریهەڵداوە؟ ئاڵا نیشانە و ناسنامەی نەتەوە و هەبوونی گەلانە، ئەمرِۆ هەموو گەل نەتەوەیەکی خاوەن وڵاتی سەربەخۆ و بێ وڵات خاوەن ئاڵای تایبەت بەخۆیانن، رێکخراوی نەتەوە یەککگرتووەکان و پارت و رێکخراوە سیاسیەکانی جیهان و دام و دەزگا فەرهەنگی و ئابوورییەکان و شارەوانیەکان و زانستگاکان و …

پەیسەر پرێس هەر چەندە تا ئێستا ئەوە یەكلایی نەبوەتەوە كە یەكەم كەس یان یەكەم میللەت و وڵات ئاڵای بەكارهێنابێت یان بەرزكردبێتەوە كێ یەو كەی بووە، بەڵام ئەگەر سەیرێكی مێژوو بكەین دەبینین زۆرینەی تیرەو هۆزە كۆنەكان ئاڵای خۆیان هەبوەو لەو رێگەیەوە تیرەو هۆز یان نەتەوەیەك لە یەكێكی تر جیاكراوەتەوە. ئەو پارچە …

   شوێنەوارەكانی سەردەمی فەرمانڕەوایی میرنشینی بابان شوێنەوارەكانی سەردەمی فەرمانڕەوایی میرنشینی بابان لەبەردەم هەڕەشەی داڕوخانو لەناوچووندان! لەمێژووی چەندین سەدەی نەتەوەی كورددا، میرنشینی بابان بەیەكێك لەدیارترین و بەهێزترین دەسەڵاتەكانی فەرمانڕەوایی لەباشووری كوردستان دادەنرێت و لاپەڕەیەكی گەش و پرشنگداری تۆماركردوە، چونكە بەهۆی لێهاتوویی و بیرتیژی میرو پاشاكانیان و بەپشتیوانی هێزێكی ئازاو چاونەترسی سەربازییەوە، …

كاتێك 1914جەنگی یەکەمی جیهانی  هاتە پێشەوە، لە ژێر ئاگری تۆپەکاندا وڵاتان تووانەوە و سەرلەنوێ نەخشەکێشرانەوە، دەسەڵاتدارەكان داڕمان و هی نوێ دروست بوونەوە، لە میراتی ئیمپراتۆرێتی عوسمانی چەندین دەوڵەت کەوتەوە، هێڵە سەرەکییەکانیان   لە پەخشی هەموو دەنگوباسە کاندا دەبینرێت شەقڵ و شێوە نوێکەیان، حەتمی نەبوو، بەڵکو ئەوە سیاسەتکار و جەنەڕاڵەکان، دیبلۆماتکاران …

عومەر ئیسماعیل مارف-قەڵادزێ‌ بەرایی: لەمێژووی چەندین سەدەی نەتەوەی كورددا، میرنشینی بابان بە یەكێك لە دیارترین و بەهێزترین دەسەڵاتەكانی فەرمانڕەوایی لە باشووری كوردستان دادەنرێت و لاپەڕەیەكی گەش و پرشنگداری تۆماركردوە، چونكە بە هۆی لێهاتوویی و بیرتیژی پاشا و میرەكانیان و بە سوارچاكی و ئازایەتی هێزێكی شەڕكەر و چاونەترسی سەربازیەوە، توانیوویانە بەردەوام …

له‌ کۆتاییەکانی سەدەی پازدەهەمی زایینی لە ڕۆژهەڵاتی میرنشینی سۆران میرنشینێک بە ناوی(بابان) دامەزرا. ئەم میرنشینە دوای ملکەچکردنی هەندێ ناوچە و هۆزی دەورووبەر بەرەو باشوور فراوانخوازی کرد و ناوچەکانی شارباژێڕ و کەرکووک و کفری داگیر کرد. لەم  میرنشینەدا چوار بنەماڵە حوکمیان دەکرد تالە کۆتاییەکانی سەدەی شازدەدا هەڵوەشایەوە. لە ناوەڕاستی سەدەی حەڤدەدا(فەقێ …