مێژووى جیهان

سكە و پارە لەسەردەمی خەلیفەی عەباسی الناصرلدین لله 575 – 622 كۆچی سكە و پارەی دەولەتی عەباسی لە سەردەمی خەلیفە ( الناصرلدین لله ) كە لە سالی 575 تا 622 كۆچی حوكمی كردووە كە هاوكاتە لە كەڵ سەردەمی سولتان مظفرالدين كوكبری كە ئەو بارەیە لە هەولیر لە ناوچەی زرارەتی دۆزراوەتەوە …

نووسینی : فرانسیس فۆکۆیاما (1) وه‌رگێڕانی له‌ ئینگلیزییه‌وه‌: عه‌بدوڵا سڵێمان(مـه‌شخه‌ڵ)   له‌و حه‌ڤده‌ ساڵه‌ی ڕابووردا، له‌و کاته‌وه‌ی یه‌که‌مین جار وتاره‌که‌م “کۆتایی مێژوو” بڵاو بۆوه‌، گریمانه‌که‌م له‌هه‌ر گۆشه‌نیگایه‌که‌وه‌ شیا بێ ڕه‌خنه‌ی لێ گیرا. بڵاوبوونه‌وه‌ی بۆ جاری دووه‌م له‌ کتێبی” کۆتایی مێژوو و دوا مرۆڤ” ئه‌و بواره‌م بۆ ئه‌ڕه‌خسێنێ که‌ دووباره‌ جه‌خت …

  بە درێژایی، ملیۆنان کەس لەسەر گۆی زەوی بە هۆی قاتی و قڕییەوە گیانیان لە دەست داوە. رەنگە لەو سەردەمەدا قاتی و قڕی زۆر نەبێت، بەڵام ئێستەیش هەندێ وڵاتی ئەفریقیایی لەو مەترسییە پارێزراو نین. ئەوانە بەشێک لەو قات و قڕییانە کە کۆنترینیان دوو سەدەی بەسەردا تێنەپەڕیوە. ئێرلەندا 1853 – 1845 …

مێژووی میسری كۆن وچۆنیەتی دامەزراندنی :ـ مەملەكەتی میسر وەكو شارستانیەكانی تری چاخی كۆن دەگەرێتەوە بۆ سەدان سال پێش زاین بەلام وەكو مێژووییەكی نووسراوو دیاری كراو بۆ سەرەتاكانی دانانی بناغەی میسری كۆن كەدەگەرێتەوە بۆ سالی 3200 پ.ز كەلەم سەردەمەدا یەكەم بنەمالەی دەسەلاتداری یەكگرتوو لەسەر خاكی میسری كۆن پێك هێنرا بەسەركردایەتی ئەم …

    سیاسەتی دەولەتی توركیا لە كوتاییەكانی ژیانی ئەتاتورك تا 1945:-   نوسینی :د.سروە ئەرشەد 1- دەركەوتنی چەند هیزیك لە جیهاندا لە سایەی چەند ئایدیولوجیایەكی جیاوازدا وەك ئیتالیای فاشی وئەلمانیای نازی كە لەسەر تاك حزبی ورەگەزپەرستی دروستكرابوو,وە یەكیتی سوڤیەت كەخاوەن ئایدیولوژیایەكی كومونیستی وبنیادنراوە لەسەر تاكرەوی وتاك حزبی لە سایەی سیستەمیكی …

ئافرەت لە ئایین و شارستانییەتەكاندا   :یوسف صابر لە 8 مارسدا بەشێوەكی گشتی دەتوانین بڵێین نوسین یان قسە كردن لەسەر ئافرەت هەروەها لەسەر مافەكانی ئافرەت ، دەگەرێتەوە بۆ كۆتایی یەكانی سەدەی نۆزدە , بە درێژایی سەدەی بیستیش یەكێك بووە لەدیارترین و گرینگترین بابەتەكان كە توێژینەوە و لێكۆلینەوە و قسەی زۆری …

”سیاسەت و جەستەی ئافرەت“ بڕگەیەک لە نووسینێکی  کۆن:   ”سەدەی بیستەم لەزۆر ڕووەوە سەدەی بە سیاسیكردنی جەستەی ئافرەتە، وێناكردنی ئەم جەستەیەیە وەک بەشێكی دانەبڕاو لە وێناكردنی كۆمەلگا و نەتەوە و كولتور و كەلەپور و ئەخلاق. لەنێوان چۆنیەتی تەماشاكردنی جەستەی ئافرەت و لەنێوان جۆری ئایدیۆلۆژیا و بەرنامەی هێزە سیاسییەكانی ئەم سەدەیەدا، …

مەلیك و سەرۆكەكانی عێراق لە ساڵی 1921 تا ئەمڕۆ 1-مەلیك فەیسەڵی یەكەم ، لە 23/8/1921 – 8/9/1933. 2-مەلیك غازی ، لە 9/9/1933 – 4/4/1939 . 3-مەلیك فەیسەڵی دووەم ، لە 5/4/1939 – 14/7/1958 4-عبدالكریم قاسم ، لە 14/7/1958 – 8/2/1963 . 5- عبدالسلام عارف ، لە 9/2/1963 – 13/4/1966 . …

بۆ یه‌كه‌مجار ژنان كه‌ی توانیان ده‌نگ بده‌ن؟ خه‌بات و به‌رخودانی ژنان له‌رِابردوودا زۆر بواری گرتووه‌ته‌وه‌. له‌ئیَستادا 8ی مارس زیاتر وه‌ك یادكردنه‌وه‌و به‌رز راگرتنی خه‌باتی رابردوو دیَته‌ به‌رچاو. یه‌كیَك له‌و هه‌وڵدانه‌ی بزووتنه‌وه‌كانی ژنان بریتی بووه‌ له‌به‌شداری سیاسی و مافی ده‌نگدان.مافی ده‌نگدان وه‌ك به‌شداری سیاسی و مافی هه‌ڵبژاردنی نویَنه‌ر، به‌ته‌نها بۆ پیاوان …

إحسان برهان الدین دیوانێكی شیعری گه‌وره‌یه‌ نووسراوی جلال الدین الرومیه‌ به‌ زمانی فارسی ، بریتیه‌ له‌ شه‌ش به‌رگ كه‌ پێكهاتووه‌ له‌ 25632 دێڕ – بیت – ، له‌ پاش ته‌مه‌نی په‌نجا ساڵی ده‌ستی كرد به‌ نووسینی ، دوو ڕیوایه‌ت هه‌یه‌ ده‌رباره‌ی هۆكاری نووسینی یه‌كه‌میان حسام الدین ی قوتابی و موریدی …