مێژووی كۆنی كورد

مێژووی قەڵای هەولێر دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی ئاشووریـیەکان تەپۆڵکەیەکی بازنەیی ڕووتەختە، ڕووبەری(102 هەزار190)م چوارگۆشەیە و ناوەڕاستی شاری هەولێر داگیر دەکات. زۆر بیروبۆچوون هەیە لەبارەی ئەم گردۆڵکەیە، کە گوایە لەلایەن ئاشووریەکانەوە بەزۆرە ملێ بە دیلەکانی جەنگ  درووستکراوە، بۆ بەرەنگار بوونەوەی هێرشەکانی دووژمن. ئەم قەڵا دێرینە لە ساڵی 2005 لەلایەن ڕێکخراوی یۆنسکۆوە بەیەکێک …

گەڕانەوە بۆ دەوڵەتی ماد نەک بۆ کاوە و زوحاک  نوسینی:کەیوان ئازد کاتێک دەمانەوێ سەرەتاکانی مێژووی سەرهەڵدانی (جەژنی نەورۆز) وەک جەژنێک دیاری بکەین، دەکەوینە نێو سەدان سەرچاوە و بیروڕای جیاواز، کە زۆربەیان لە ئەفسانە کۆنەکانەوە سەرچاوەیان گرتووە. هەربۆیە ساغکردنەوەی ڕاستی و ناڕاستیی ئەو ڕووداو و ئەفسانانە، دەیان توێژینەوەی گەورەی پێویستە، تا …

گوتاره‌ مێژووییه‌كه‌ی مه‌لای گه‌وره‌ له‌سه‌ر نه‌ورۆز   خەڵک مەلا محەمەدی کۆیە، کە بە مەلای گەورە ناسراوە، زاناو شاعیر بووە، ساڵی ١٩٣٨ گوتارێک لەسەر نەورۆز دەدات و وەک گوتارێکی مێژوویی سەبارەت بەو بۆنەیە سەیری دەکرێت. دەقی گوتارەکە: “ئەمڕۆ ڕۆژێکە پڕ نوور، دونیا ماڵە ماڵە لە سروور، ژاڵە دەدرەوشێتەوە، لالە دەگەشێتەوە، دارودرەخت …

بەراوردێک لە نێوان نەورۆزو کاوەى ئاسنگەر و ئیبراهیم (پێغەمبەر) نوسینی:حەسەن محمود حەمە کەریم بە لێکدانەوەى من، وادەزانم ئەو دوو کەسایەتیە کوردیە (کاوەو ئیبراهیم) یەک کەس و یەک ڕوداوبن، لەبەر دورى سەردەم و نەبونى نوسین بوەتە ئەفسانەو ڕاستیەکەى شێواوە: 1.کاوەو ئیبراهیم کورد بوون.  2. کاوەو ئیبراهیم لاى کورد زۆر خۆشەویستن. 3.هەردووکیان …

وەرگێڕانی: شڤان نەوزاد نوسەر و مێژونوسەکان زۆر ناکۆکن لەبارەی وشەی(کرد)،هەم لە ڕویی زمانەوانی و هەم لە ڕویی مێژووییەوە کە کوردی پێناونراوە.وەگرنگترین”ڕا” دەگەڕێتەوەبۆ ڕوژهەڵاتناسی ڕوسی بەناوبانگ(نیکتین) ی پسپۆر لە مێژووی کورد و (د.رشید یاسمی)ی پسپۆری ئێرانی لە مێژووی کورد،ئەوان لە دەرەنجامەکانیاندا پێیانوایە کە کورد لە ڕیشەوە دەگەڕێتەوە بۆ(کاردۆخییەکان)،کە مێژوونوسی یۆنانی (ئەگزنەفۆن)بینیونی …

بەشێک لە مێژووی پایتەختی ئاشتی نووری بێخاڵی بەشێک لە مێژووی هەڵەبجە: – هەڵەبجە شارێكی كۆنی باشووری كوردستانە و مێژووەكەی بۆ سەردەمی لۆلۆییەكان دەگەڕێتەوە. – ساڵی 1650 لەلایەن بەگزادەكانی جافەوە، ئاوەدان كراوەتەوە. – یەكەم خانوو لە هەڵەبجە، بەگەكانی شیوەكەڵ دروستیان كردووە. – ساڵی 1889 لە سەردەمی عوسمانییەكاندا بووەتە قەزا. – عوسمان …

دزەییەكان و مێژوویەك لەخەبات بۆ كوردستان ‌رەوەست نەوزاد-هه‌ولێر‌ مێژووەكەیان بۆ 400 ساڵ لەمەوبەر دەگەڕێتەوەو ناوەكەیان لەگوندی (دزێ) ی ناوچەی ورمێ هاتووەهۆزی دزەیی یا بنەماڵەی دزەیی یەكێكە لەهۆزە ناودارەكانی كورد كە ئەندامەكانیان رۆڵی كاریگەریان لەمێژووی كوردو كوردستان هەبووە، بەوتەی رزگار ئەحمەد حەمەدئەمین دزەیی كە بۆ كوردستانی نوێی ئاشكراكرد : بەپێی چەند …

 باخچە هەڵواسراوەکانی بابل بەناوبانگترین شارستانیەتی ماد دەکان نوسینی:کەیوان ئازاد نیوى ده‌سه‌ڵاتیدا (باخچه‌ هه‌ڵواسراوه‌كانى شارى بابل)ه‌. ئه‌و شوێنه‌واره‌ گرنگه‌ى به‌ یه‌كێك له‌ (حه‌وت) سه‌رسوڕهێنه‌ره‌كه‌ى جیهان داده‌نرێت. ته‌نانه‌ت تا ئێستاش جێگاى سه‌رنج و پێزانینى شوێنه‌وارناسان و مێژوونووسان و پسپۆڕانى بوارى شارستانییه‌ته‌ له‌ جیهاندا. (باخچه‌ هه‌ڵواسراوه‌كانى بابل) یه‌كه‌مین باخچه‌ى هه‌ڵواسراوى مێژووى ئێراقى كۆن …

عەشیرەتی گۆران یەکەم هۆزن لەمێژووی کورد دا ژیانی نیشەجێبونیان هەڵبژارد شوناس له‌ هه‌ورامان ، هویه‌تی نیشتمانی ، سه‌رچاوه‌ ،ناوه‌رۆک و خوڵقێنه‌ری.   پشت به‌ خۆ به‌ستن ، متمانه‌ به‌ ره‌سه‌نایه‌تی و به‌رز نرخاندنی ره‌چه‌ڵه‌کی ریشه‌ دابه‌ستوو له‌سه‌ر بنه‌مای دێرین ، کۆشین بۆ ناسینی ره‌گ و ریشه‌ و چۆنایه‌تی ویه‌رده‌ی زێد …

مێژووی شەڕی گۆگامێللا (ئەربێللا)    راپۆرتی؛ رەوەست نەوزاد   دوای چەندین ساڵ لەگەڕان‌و مشتومڕ بۆ دۆزینەوەی شوێنی راستەقینەی شەڕی بەناوبانگی مێژوویی (گۆگامێللا) یا (ئەربێللا) كە لەساڵی 331ی پێش زایین لەنێوان ئەسكەندەری مەكدۆنی سەركردەی ئەوكاتەی سوپای یۆنانییەكان‌و (داریوش)ی پاشای ئیمپراتۆڕیەتی ئەخمینی فارسەكاندا، لەهەولێر روویداوە، یەكێك بووە لەشەڕە بەناوبانگەكانی جیهان‌و لەكۆتاییدا شوێنی …