مێژووی كۆنی كورد

ده‌رباره‌‌ی نووسین و زمان و دین و خوو رِوشتى كورد بزاڤ- مەردوخ- و/عەبدولکەریم پێنجوێنی كورده‌‌كان خاوه‌‌نى نووسینێكى تایبه‌‌تى خۆیان نه‌‌بوون، له‌‌گه‌ڵ په‌‌یدا بوونى خه‌‌تى بزماری كورد و پارس هه‌‌ڵس و كه‌‌وت و نووسینیان به‌‌ خه‌‌تى بزماری بووه‌ . (نلدكه‌) ئه‌‌ڵێت ” ئه‌‌گه‌‌ر كتێب و نوسراو له‌‌ پاش كورده‌‌كان به‌‌جێ بمایه‌‌ …

په‌یدابوونی کورد بزاڤ- مەردوخ- و/عەبدولکەریم پێنجوێنی وه‌ك باسمان كرد به‌‌پێی سه‌‌رچاوه‌ مێژوویی و پاشماوه‌ دێرینه‌‌كان بۆمان ده‌ركه‌‌وت كه‌ كورد له ‌‌نه‌ژادی ئارییه‌ و له‌ رِه‌گه‌‌زی(هیندو ئه‌‌وروپ)یه‌.له‌ سه‌‌رده‌مێكی نه‌‌زانراوا یانی چه‌‌ند هزار سالێك پێش زاین به‌‌ره‌و كوردستانی ئێستا كۆچیان كردوه‌ كه ‌‌ئه‌‌كه‌وێته‌ خواروی ئه‌‌رمه‌‌نستانه‌‌وه‌ و به‌ كوردستان ناو ئه‌‌برێ. هۆزه‌كانی كورد …

ئاينى كورد پێش ئيسلام پشتيوان بازيانى مێژوونوسان و لێكۆڵه‌ران ڕايان جياوازه‌ له‌وه‌ى پێش هاتنى ئاينى ئيسلام كورد له‌سه‌ر چ دينێك بووه‌ , هه‌ندێك ده‌ڵێن ڕۆژ په‌رست بوونه,هه‌ندێك پێيان وايه‌ زه‌رده‌شتى بوينه‌ و  زه‌رده‌شت پێغه‌مبه‌رێكى كورد بووه‌ , ڕۆژهه‌ڵاتناسه‌كان جگه‌ له‌ ڕۆديسكۆ كه‌ ‌ پێى وايه‌ زه‌رده‌شت خه‌ڵكى ڕۆژئاواى ئێرانه‌ , …

سۆران حه‌مه‌ ره‌ش دیارە تیۆری ئاریەکان بۆ کورد گرنگە لەبەر ئەوەی کە بە نزیکی هەموو مێژوونوسێکی کورد لە کتێبەکانیاندا ئاماژە بە ئاری بوونی کورد دەکەن و ئاری کراوەتە بنەچەی کورد، بۆیە دەبێت بزانین ئایا ئەم تیرۆیە چۆن سەری هەڵداوە و ئاریەکان کێن، پێش ئەوەی کە بڕیار بدەین و دڵنیا بین …

نووسین وکۆکردنەوەی : ناوەندی زەردەشتیانی کوردستان. ئەختەری کاویانی یان ئەستێرەی ئازادیی نیشتمانی گەلانی زاگرۆس، مێژوویەکی دێرینی هەیە و کوردیش خاوەنداری سەرەکیی ئەم ئاڵا گرنگ و مێژووییەیە کە چەندین ئیمبراتۆریەتی ناوچەکە، کردوویانە بە ئاڵای سەرەکیی خۆیان. لەوانە( کەیانییەکان، میدەکان، هەخامەنشییەکان، ساسانییەکان) و ئێستاش ناوەندی زەردەشتیانی کوردستان، لەسلێمانی، پاش زیاتر لە پانزە …

ماد ماد ناوی نه‌ته‌وه کە لە ھەزارەی یەکەمی پێش زایینی مەسێح کۆچیان کرد بۆ ڕۆژئاوای بانەکانی ئێران. مادەکان بناغەی یەکەم پاشاییەتی ئاریائیەکانیان دامەرزان بە شکست پێھێنانی ئاشوریەکان لە ٦٠٠ ساڵ پێش زایینی مەسێح ، بووە گەورترین پاشایەتی رۆژئاوای ئاسیا. پاشایەتی ماد لە سەردەمی ھەڤەخشترە حۆکمڕانی گەورەترین پاشایەتی ڕۆژئاوای ئاسیای ئەکرد. …

(هەندێ لە زانایانی هەولێر و هەرێمی كوردستان بەلانكەی مرۆڤایەتی دەزانن، چونكە ئەشكەوتی شانەدەر باشترین بەڵگەی مێژوویی مرۆڤە بەوپێیەی كە ئەشكەویتێكە لە جیهان گرنگی تایبەتی هەیە و كەوتووەتە نزیك شاری هەولێر) تەمەنی ئێسكبەندەكان كە بۆ 60 تا 65 هەزار ساڵ پێش زاین دەگەڕێتەوە بەرێگەی زانستی سەلمێنراوە بەدرێژایی مێژوو، تا ئێستا هیچ …

لێکۆڵینه‌وه‌یک له‌سه‌ر بنچینه‌ و ڕه‌گ و یشه‌ی خواوه‌ند (عه‌شیره‌) خواوه‌ند عه‌شيره אֲשֵׁרָה ، یه‌كیکه‌ له‌ خواوه‌نده‌کانی ئه‌فسانه‌کانی ناو سامییه‌کان که‌ خواوه‌ندێکی دایکه‌ له‌ کۆمه‌ڵێک سه‌رچاوه‌ی کۆن وه‌کو خوداوه‌ندیک ده‌رکه‌وتووه‌. له‌ ناو ئه‌که‌دییه‌کان Akkadian به‌ شێوه‌ی ئه‌شراتوم/ئه‌شراتو Ashratum/Ashratu ناوی هاتووه‌، هه‌روه‌ها له‌ ناوی هیتییه‌کان Hittite به‌ شێوه‌ی ئه‌شرادوس Asherdu(s) یاخود ئه‌شراتوس …

گوندی چەرمو لەژێر هەڕەشەی لەناوچوندایە (سبەی): گوندی چەرمو لە سنوری چەمچەماڵ كە یەكێكە لە شوێنە دێرینەكان لەسەر ئاستی جیهان، بەهۆی بایەخپێنەدانی لەلایەن حكومەتی هەرێمەوە بەرەو لەناوچون دەڕوات. گوندی چەرمو، كە بە دوریی (11) كم دەكەوێتە سنوری قەزای چەمچەماڵ، یەكێكە لە شوێنەوارە دێرینەكان‌و بەپێی سەرچاوەكان مێژوەكەی دەگەڕێتەوە بۆ چاخی بەردینی نوێ‌‌و …

عه‌لی سیرینی له‌ هه‌ندێك سه‌رچاوه‌ی مێژووی مسوڵماناندا هاتووه‌، كه‌ كورد ده‌شته‌كیی (به‌ده‌ویی) یان قه‌ره‌جی فارسه‌كان بوون. له‌ بیرمان نه‌چێت، دوای ڕوخانی ده‌وڵه‌تیی ساسانیی له‌ سه‌ر ده‌ستی مسوڵمانه‌كان، فارسه‌ دۆڕاوه‌كان وه‌ك مۆرانه‌ خزانه‌ نێو مسوڵمانان و به‌ هه‌ماهه‌نگیی و هاوكاریی جوله‌كه‌، ده‌ستییان كرد به‌ پلان گێڕیی دژ به‌ ئیسلام. ڕۆژ له‌ …