مێژووی كۆنی كورد

بۆچی کورد لەناو پاشاكانی “ماد” دا زیاتر شانازی بە کەیخوسرەو دەکات؟ بە کوردی کەیخوسرەو بە یۆنانی”کیکسار”بە فارسی “هوخوشترە” کوری “فراوەرتیس” ی کوری “دیاکۆ”ی دامەزرێنەری دەوڵەتی مادە سێیەم پادشای ئیمپراتۆریه‌تی ماده‌ و لە ساڵی ٦٢٥ بۆ ٥٨٥ پ.ز فەرمانڕەوای کردووە بە بەهێزترین پاشای ماد دادەنرێت. مادەکان لە حەوت هۆزی جیاوازی باشوور …

خورییەكان.. فەرمانڕەوایەتییەكی كورد و خاوەن زمان و شارستانی تایبەت خوری یان حوری یان هوری ناوی گەلێكی كۆنی رەسەنی كوردستان بوون كە لە چوار هەزار و 500 ساڵێك لەمەوبەر ناویان لە نووسینە مێخبییەكاندا هاتووە. بە پێی گوتەی هەندێ سەرچاوە، خوریییەكان لە سەرەتاوە خەڵكی ناوچەكە نەبوون، بەڵكو كۆچەر بوون و پێ دەچێ‌ …

شوێنێک لەسەر نەخشەی مانگ بە ناوی پاشا و زانای کورد ئەبولفیدا (Abulfeda) وە ناونراوە کەچی زۆرینەی خوێنەواری کورد لەسەر گۆی زەوی و خاکی کوردستان ناوی نازانن پێش ئەوەی کە باس لە ژیانی ئەبولفیدای ئەیوبی بکەین، دەبێت پرسیار بکەین کە بۆ هەمیشە ئێمەی کورد ساکارانە سەیری ڕابردووی کەسایەتیە مێژووییەکانمان دەکەین و …

لێکۆڵینەوە و توێژینەوە لە قەڵای رەبەت- سەردەشت نووسەر:  حوسەین فەرەهمەند وه‌رگێر:  موحەممەد مەولان زادە پێشەکی: پارێزگای ئازەربایجانی رۆژئاوایی له روژئاوای باکوری ئێرانە کە  له باکورەوە ڵەگەڵ وەڵاتی ئازەربایجان و ئەرمەنستان و  له ڕۆژهەڵاتەوە لەگەڵ پارێزگای ئازەربایجانی رۆژهەڵاتی و زەنجان و له باشور لەگەڵ پارێزگای کوردستان و له رۆژئاوا له گەڵ …

شار و شوێنە کوردییەکان لە سوریا نووسەر:  عه‌بدولڕەحمان سمايل لە سوریادا چەندین شار و شوێنی کوردی هەیە، کە هەر لە ناوەکانیاندا ده‌ر دەکەوێت کە کوردن –ماوەیەکی زۆرە حکوومەتی سوری هەوڵدەدات ئەم ناوانە لە ناوببات و ناوی عەرەبییان بەسەردا و مۆرکی کوردایەتیش بەم شارانەوە نەهێڵێ. ئەم شار و شوێنە کوردییانە بەسەر …

له‌ نێوان ” نالی” و “سالم” دا محەمەد سالار- پاشا ناو نالی ناوی خدری كوڕی ئه‌حمه‌دی شاوه‌یسه‌. سالم ناوی عه‌بدوره‌حمان به‌گی كوڕی محه‌مه‌د به‌گی قه‌ره‌جه‌هه‌نه‌م، كوڕی ئه‌حمه‌د به‌گی ساحێبقرانه‌. بنه‌ماڵه‌ – بنه‌ماڵه‌ی نالی له‌تیره‌ی (میكایڵه‌) كه‌یه‌كێكه‌ له‌تیره‌كانی عه‌شیره‌تی جاف. – بنه‌ماڵه‌ی سالم به‌(ساحێبقران) به‌ناوبانگن واته‌ (خاوه‌نی به‌ختی باش). له‌گه‌ڵ دامه‌زراندنی …

شارستانییه‌تی هه‌شت هه‌زار ساڵه‌ی گردی حه‌سه‌نلو نووسەر:  ئیدریس ئیبراھیم نەژاد گردی حه‌سه‌نلو هه‌ڵکه‌وتوو له 7 کیلۆمیتری شاری نه‌غه‌ده‌ی ڕۆژهه‌ڵاتی کوردستان، یه‌کێ له‌و شوێنه مێژوویی و کۆنانه‌یه که ده‌گه‌ڕێته‌وه سه‌ر هه‌شت هه‌زار ساڵ به‌ر له ئێستا. دیارترین ئاسه‌واری دۆزراوه له‌و شوێنه دا جامی زێڕی حه‌سه‌نلویه که سه‌ر به سه‌رده‌می ئاسنه و …

بۆ دەبێ مێژکووی کۆنمان بزانین که‌ له‌که‌سێک ده‌پرسن: ”کێیت؟“، به‌شانازییه‌وه‌ ده‌ڵێ: ”فڵانم کوڕی فڵان! “ ئه‌و حاشاله‌ باوکی خۆی ناکاو به‌ده‌گمه‌ن که‌سی وا هه‌یه‌ وا‌بکات، ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر باوکی خراپیش بێ. ڕۆڵه‌ به‌ باب‌و باپیریانه‌وه‌ ده‌ناسرێن‌و به‌تایبه‌تی له‌ نێو کورده‌واریدا هه‌ر له‌ کۆنه‌وه‌ باوبووه‌ ئه‌گه‌ر ویستبیان به‌ئاشکرا باسی که‌سێک بکه‌ن، کوتوویانه‌: …

ناودارانی کورد لە نیزامیيەی بەغدا یاسین تەها ماستەر لە مێژووی لە ئاین و ئاینزاکانی کورد مێژووی دامەزراندنی خوێندنگا ئیسلامییەکان دەگەڕێتەوە بۆ سەدەی چوارەمی کۆچی / دەیەمی زاینی (المقريزي: الخطط 4/199)، بەڵام وەزیری سەلجەقی نیزامولمولکی توسی (485ه/1092مردووە) لە سەدەی پێنجەمی کۆچیدا/ یازدەیەمی زاینی، بەناوبانگترین خوێندنگای ئیسلامی شافیعی مەزهەبی دامەزراند لە پایتەختی …

مێژووی مۆسیقا و سەمای کوردی مۆسیقا و سەمای کوردی لایەنێکی کلتوری نەتەوەی کوردە کە توانیویەتی بەشێک لە فەرهەنگ و مێژووی تێدا بپارێزرێت. بۆ کورد گۆرانی و مۆسیقا لایەنێکی گرنگی ژیانە و لە کاتی خۆشی، ناخۆشی، خواپەرستی، سەما و کارکردندا گۆرانی دەوترێت. مۆسیقای فۆلکلۆری کوردی بنەچەکەی بۆ رابردوویەکی دوور دەگەڕێتەوە و …