Home / بەشی مێژووی كورد (page 10)

بەشی مێژووی كورد

تایبه‌ته‌ به‌ مێژووی كورد

وشەی ‘پێشمەرگە’ لە پێش کۆمارەوە تا دوای ڕاپەڕین

نوسینی هه‌كار ته‌ها 07504744100 کتێبی وشەی ‘پێشمەرگە’ لە پێش کۆمارەوە تا دوای ڕاپەڕین، لە نووسینی هەکار تەها، توێژینەوەیەکی زمانەوانی و وێژەیی و مێژوویییە. ئەم کتێبە لە بنەچەی وشەی ‘پێشمەرگە’ دەکۆڵێتەوە. لە پەراوێزی لێکۆڵینەوە لە وشەکەش، ڕێکخستنی پێشمەرگەیی و یەکڕەنگیی بەرگی پێشمەرگەش باس دەکرێت. جێی ئاماژەیە، مامۆستا زیرەک کەمال پێشەکی بۆ …

Read More »

تاوانه‌کانی سوپا و حکومه‌ته‌کانی ئێراق له‌دژی کورد له‌ باشووری کوردستان

 ده‌رسیم دیبه‌گه‌یی تاوانه‌کانی حکومه‌ت و ڕژێمه‌ یه‌ک له‌ دوا یه‌که‌کانی عاره‌بی ئێراقی بابه‌تێکی چاپی دووه‌می په‌رتووکی (مێژووی کوردستانێتیی شاری موسڵ)ه‌، که‌ ئێستاکه‌ له‌ژێر چاپدایه‌، به‌ڵام له‌به‌ر گرنگی و پێوه‌ندی هه‌بوونی به‌ هه‌وڵی له‌ناوبردنی ڕه‌گه‌زی (جینۆسایدکردنی) گه‌لی کورد له‌ باشووری کوردستان له‌ لایه‌ن سوپا و ده‌وڵه‌تی ئێراقه‌وه‌، به‌ پێویستم زانی دووباره‌ …

Read More »

بەریتانیا بە نهێنی هەڵسەنگاندنی بۆ هەڵوێستی هۆزە کوردەکان کردووە

 مێجەر جەنەڕاڵ سێر پێرسی زەکەریا کۆکس، کۆمیسیاری مەدەنی،  لە بەغدادەوە نامەیەکی نهێنیی ئاراستەی وەزیری دەوڵەتی بەریتانیا بۆ هندستان کردووە لە لەندەن، کە ژمارە 10115 لاپەڕە 1295ی بەسەرەوەیە و یەکێکە لە دیکۆمێنتەکانی ناو ئەرشیفی وەزارەتی دەرەوەی بەریتانیا. ئەمەی خوارەوە گوڵبژێرێکە لەو نامەیە:  ئامادەکردنی – پ.ی.د. رەنجدەر محەمەد عەزیز پەیوەندییەکان لەگەڵ هۆزەکانی باشوری …

Read More »

مەسەلەی کورد لەراپۆرتێکی ساڵی ١٩٢٠ی بەریتانیادا

لەئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق بەشی یەکەم تێبینی: ئەم باسە بەشی شەشەمی راپۆرتی پێداچوونەوەی حوکمی راستەوخۆی عێراقە لەلایەن بەریتانیاوە، کە ساڵی ١٩٢٠ ئامادە کراوە. راپۆرتەکە بە ناوی “پێداچوونەوەی کارگێڕیی مەدەنیی میزۆپۆتامیایە  Review of the Civil Administration of Mesopotamia” و ساڵی ١٩٢٠ خاتوو گێرتروود لوسیان بێڵ نووسیوێتی، کە سکرتێری کۆمیسیۆنی باڵا بووە …

Read More »

کوردو ناسیۆنالیزمی کوردی لەماوەی نێوان دوو جەنگی جیهانیدا

مەتین یوکسەڵ* لە ئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق   لە سەرەتای چەرخی نوێوە و لە ماوەی سەدەی هەژدەدا، ئیمپراتۆرییەتە ئیسلامییەکان و چین هێزی سیاسی و ئابووریی سەرەکی بوون لە جیهاندا (فرانک ١٩٩٨، هۆجسن ١٩٧٠). بە شوێنپێ هەڵگرتنی مەسەلەکە تا سەدەی پانزە، سەرهەڵدان و هەڵکشانی هێزی ئەوروپییەکان، دەبینین کە وردە وردە شوێنیان …

Read More »

كوده‌تای 1980 و پێشێلكردنی مافه‌كانی كورد له‌ ده‌ستووری 1982

سه‌لام ناوخۆش ده‌سپێك له‌ دوای هاتنه‌ سه‌ر كاری مسته‌فا كه‌مال (ئه‌تاتورك) و كوژاندنه‌وه‌ی شۆڕشی شێخ سه‌عیدی پیران-1925، به‌ توندترین شێوه‌ ناسنامه‌ی توركیای نوێ ئاشكراتر بوو. هه‌ر ده‌ستوورێك له‌ سه‌رده‌می حوكمڕانی مسته‌فا كه‌مال ده‌رچووبێت، كوردی ته‌واو فه‌رامۆش كردووه‌.  د. ڕه‌فیق سابیر ناهه‌قی نه‌بوو دیارده‌ی ده‌ستوورخوازی له‌ توركیا به‌ ده‌ستووری ئایدیۆلۆجیا و …

Read More »

ئیبراھیم پاشای بابان ‏‎ بنیادنەری ئەو شارەی، کە جێگەی گۆڕێکیش لە خاکەکەی نەبوو بە نسیبی

‏‎نووسین و ئامادەکردن: چــرا یـاسین ‏‎ئیبراھیم پاشا کوڕی ئەحمەد پاشای کوڕی سلێمان پاشای بابانە، یەکێکە لە میرە ھەرە بەناوبانگەکانی میرنیشینی بابان، دوای ئەوەی «مەحموود پاشا» لەسەر تەختی فەرمانڕەوایی لادەبرێت، ‏‎«ئیبراھیم پاشا» لە ساڵی (١٧٨٣ز) دێتە سەر دەسەڵات و فەرمانڕەوایی میرنیشینی بابان دەکات. ‏‎«ئیبراھیم پاشا» پیاوێکی تێگەیشتوو و ھێمن و ڕەوشتجوان …

Read More »

سەرهەڵدان و کەوتنی میرنشینە کوردییەکان (لە سەدەی پانزەهەمەوە بۆ نۆزدەهەم)

بۆريس جەيمس* لە ئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق بەزۆری کوردستانی سەردەمی عوسمانی لە لایەن مێژوونووسان و ڕۆشنبیرانی کوردەوە وا وەسف دەکرا کە لە جۆرێك چەرخی زێڕیندا بووە. هەڵبەت وەک چەرخێک تێی دەڕوانرێت کە وا بە شێوەیەکی لەناکاو کولتوورێکی بەرزی چەسپیوی تێدا دەرکەوتووە لە چوارچێوەی میرنشینە کوردییە ئۆتۆنۆمیدارە گەشەکردووەکاندا. لەم وێناکردنە پێشوەختەدا …

Read More »

کوردە نەتەوەییەکان و نانەتەوەییەکان:  پێداچوونەوە بە ناسیۆنالیزمی کەمایەتییەکان و هەڵوەشانەوەی ئیمپراتۆرییەتی عوسمانی، 1908 – 1909

   جانێت كڵەين  پرۆفیسۆر لە بەشی مێژوو، زانکۆی ئەكرۆن – ئەمەریکا  لە ئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق کورتەیەک ئەم یارمەتییە نوێیەی لێکۆڵینەوە پاڵپشتە بۆ ئایدیای پاشەکشە و هەڵوەشانەوەی عوسمانی، بەڵام کەم کار و توێژینەوە هەوڵیداوە ناسیۆنالیزم لە دەرەوەی ئەو پاشەکشە باوە ببینێت. لە رێگەی مامەڵە کردن لەگەڵ پەیدابوونی ناسیۆنالیزمی کوردی لە …

Read More »

ئیسلامی میللی‌و ناسیۆنالیزمی کوردی‌و شۆڕشی دێهات: شۆڕشی شێخ سەعیدی پیران (١٩٢٥) (بەشی یەکەم)

توێژینەوەی پرۆفیسۆر: مارتن ڤان بروونەسن هۆڵەندا – زانکۆی ئوتریخت لە ئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق لە مانگەکانی شوبات و ئازاری ١٩٢٥دا، کۆمارە نوێکەی تورکیا کەوتە لەرزین بە هۆی شۆڕشێکی جووتیارانی کوردەوە کە بە خێرایی لە بەشێکی گەورە و بەربڵاوی ویلایەتەکانی ڕۆژهەڵاتیدا تەشەنەی کرد [بروونەسن ١٩٧٨؛ بڕوانە فیرات، ١٩٧٠؛ جەمال، ١٩٥٥؛ تۆکەر، …

Read More »