بەشی مێژووی كورد

لە پەیمانی قەسری شیرین بۆ یەکەمجار کوردستان پارچە کرا دژوار کرماشان ڕۆژی ١٧ی ئایاری ١٦٣٩ دوو ئیمپراتوری ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست واتا سەفەوی و عوسمانی بەپێی پەیمانێک خاکی کوردستانیان لە نێوان خۆیان دابەش کرد، ئەوەش یەکەم پارچەکردنی کوردستان بوو. دوای ململانێ و شەڕێکی ١٥٠ ساڵە لەنێوان ئیمپراتۆریەتی سەفەوی (ئێران) و ئیمپراتوریەتی عوسمانی …

ئیبراهیم ئه‌حمه‌د فه‌تاحزاده‌ مسته‌فا، به‌ چه‌ند ناوێكی تریش (بله‌ – برایم ئه‌حمه‌د-بله‌ی ئه‌حه‌ ره‌ش) ناسراوه‌. 6/3/1914 له‌ سلێمانی له‌دایكبووه‌، باوكی دۆستێكی نزیكی شێخ مه‌حموود بووه‌، ره‌مزی مامی ئه‌فسه‌ری سوپای عوسمانی بووه‌ و كاتی دامه‌زراندنی حكومه‌ته‌كه‌ی شێخ مه‌حمود، گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌ بۆ سلێمانی و وه‌ك ئه‌فسه‌رێكی رووناكبیر و به‌ئه‌زموون به‌شداری ئه‌و خه‌باته‌ی كردووه‌. …

ته‌ها سلێمان پێشەكی جینۆساید، لەسەر ئاستی فەلسەفی و فیكری و سیاسی، كلتووری و دواجاریش لە رووی یاساییەوە، مشت و مڕێكی زۆر هەڵدەكرێ و هاوكات لێدوان و قسە كردن لە سەر سیستەم و پێك هاتی جوگرافی و سیاسی ئەمڕۆ و داهاتووی ئەو نەتەوەو میلەتانە پێك دێنێت، كە قوربانی ئەم تاوانەن.. بە …

ته‌ها سلێمان پێشەكی كاركردن و نوسین و پشكنین لە دۆسییەی پەلامارو شاڵاوەكانی جینۆسایدی گەلی كوردو كوردستان، ئێجگار زەحمەت و پڕماندوو بوونە. چونكە لە یەكەم هەنگاوەوە، روو بەڕووی ئاستەنگێكی گەورە دەبیتەوە، ئەویش نەبوونی سەرچاوەو ئەرشیفێكی پێویستە، كە بتوانرێ‌ بە پشت بەستن پێیان، ئەوەی ئامانجی نوسین و لێكۆڵینەوەیە پێی بگەیت. بۆ ئەمساڵ، …

ته‌ها سلێمان پێشەكی جینۆسایدی كورد، لەباشووری كوردستان “عێراق” چەندین وێستگەی جۆراو جۆری بەخۆوە بینیوە. بەعس وەك پارتی فەرمانڕەوای عێراق لە ساڵی 1963 تا 2003 گەورەترین بەرپرسیارێتی تاوانەكانی جینۆساید دژ بەگەلی كورد لەئەستۆ دەگرێ‌، ئێمە لێرەدا ناتوانین هەموو وێستگەكانی ئەم تاوانەو تەواوی وردەكاری و لایەنە جیاجیاكانی ڕوون بكەینەوە، بەڵكو دەكرێ‌ تەنها …

ته‌ها سلێمان ووشەی قەڵادزێ‌؟ وەك هەر وشەو دەستەواژەیەكی تر، وشەی “قەڵادزێ‌” گفتوگۆ هەڵدەگرێ‌، زۆرێك لە شارەزایان سەبارەت بە ناوی قەڵادزێ‌ دەڵێن دوو بۆچوون هەیە كە یەكەم پێی وایە لە دوو ووشەی (قەڵا، دژ) هاتووە و ووشەی دژ لە فارسی واتەی قەڵایەو بەم پێوەرەش واتە (قەڵای قەڵاكان). بۆچوونی دووەم تێكەڵ بوونەوەی …

ئا: سات محەمەد له‌نێو ئه‌وانه‌ی‌ مێژووی‌ زیاتر له‌په‌نجا ساڵی‌ رابردووی ئێمەیان‌ دروستكردووه‌، مه‌لا مسته‌فا بارزانی‌‌و تاڵه‌بانی‌‌و ئیبراهیم ئه‌حمه‌د له‌ڕیزی‌ پێشه‌وه‌دان. به‌شێكی‌ گرنگی‌ به‌رگی‌ یه‌كه‌می‌ یاداشته‌كانی‌ تاڵه‌بانی‌ (كه‌ له‌لایه‌ن عیرفانی‌ قانعی‌ فه‌رده‌وه‌ ئاماده‌كراوه‌) جگه‌ له‌گێڕانه‌وه‌ی‌ تافی‌ لاوێتی‌، ته‌رخانه‌ بۆ تیشك خستنه‌سه‌ر ره‌گ‌و ریشه‌كانی‌ ئه‌و ململانێ‌ تونده‌ی‌ كه‌ له‌نێوان مەلا مستەفا‌و ئیبراهیم …

د.سامان حسێن ئه‌م قۆناغه‌ی مێژووی كورد ره‌نگه‌ یه‌كێك بێت له‌و لایه‌نه‌ هه‌ره‌ گرنگانه‌ی، كه‌ له‌ كارو به‌رهه‌مه‌كانی رۆژهه‌ڵاتناسیی نیوه‌ی یه‌كه‌می سه‌ده‌ی بیسته‌می بریتانیدا بایه‌خی پێدراوه‌، تایبه‌ت له‌ جه‌نگی جیهانی یه‌كه‌م به‌دواوه‌ و دوای ئه‌وه‌ی، كه‌ بریتانییه‌كان ده‌سه‌ڵاتی راسته‌وخۆیان به‌سه‌ر به‌شێكی كوردستاندا سه‌پاند و كێشه‌ و مشتومڕی قورسیشیان له‌سه‌ر به‌شه‌كانی تر …

نوسینی: توانا حه‌مە كورد وه‌ك یه‌ كێك له‌ دێرینترین نه‌ته‌وه‌كانی سه‌ر زه‌وی ,ده‌ستی داهێنه‌رانه‌ی له‌سه‌رجه‌م بواره‌ كانی ژیان و شارستانیه‌تی ئه‌م هه‌ساره‌یه‌ هه‌یه‌ , په‌نجه‌ مۆری مرۆڤی كوردیش به‌ نیو زۆرینه‌ی شوێَنه‌واره‌ دێرینه‌ كانی ناوچه‌كانی میزۆپۆتامیاوه‌ به‌ ئاشكرا دیاره‌ كه‌سیش ناتوانێت نكۆڵی یان لێ بكات ,به‌ڵام هۆكاره‌ سیاسی یه‌كان و …

دواى هاتنى مه‌ولانا خالیدى نه‌قشبه‌ندى و بوژاندنه‌وه‌ى ڕشته‌ى ته‌سه‌وف ‌و عیـرفان له‌ كوردستاندا، خه‌ڵكانێكى زۆر بوونه‌ هه‌وادار و موریدى ئه‌و ڕێبازه‌ و خه‌ڵكێكى زۆرى زانا و خواناسیش له‌ بۆته‌ى عیـرفاندا توانه‌وه‌ و له‌ژێر ڕۆشنایى فه‌رمایشتى په‌روه‌ردگاردا (وتلك الایام نداولها بین الناس) ده‌ره‌نجام، ترۆپكى به‌رزى ‌و پیـرۆزیى ئه‌م تاجه‌ له‌ ده‌ستى …