بەشی مێژووی كورد

کوشتارێک کە خەریکە لە بیر بکرێ: دەرسیم، 38- 1937 مارتین ڤان بڕاونێسن ، زانکۆی ئوترێخت وه‌رگێڕان له‌ ئینگلیسییه‌وه‌: حه‌سه‌نی قازی له‌ ساڵی 1990 له‌ تورکییه‌ کتێبێک چاپ بوو که‌ هه‌ر به‌ نێوه‌که‌ی ڕا ڕێژیمی تاقه‌ پارتی تورکییه‌ له‌ ساڵانی 1930 یه‌کانی تاوانبار ده‌کرد به‌ جێنۆساید له‌ناوچه‌ی کوردی ده‌رسیم1. ئه‌و کتێبه‌ …

به‌شێک له‌ بیره‌وه‌رییه‌کانی سه‌رله‌شکر فه‌زلوڵای هومایوونی وه‌رگێڕان له‌ زمانی فارسییه‌وه‌: حه‌سه‌ن قازی   بیره‌وه‌رییه‌کانی سه‌رله‌شکر فه‌زلوڵای هومایوونی زانکۆی هاروارد ناوه‌ندی لێکۆڵینه‌وه‌ی ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست [پڕۆژه‌ی مێژووی زاره‌کی ئێران] به‌ڕێوه‌به‌ر: حه‌بیب لاجه‌وه‌ردی سه‌رله‌شکر هومایوونی له‌ ساڵی 1282 [ی هه‌تاوی] له‌ تاران هاتووه‌ته‌ دنیا، دوای ته‌واو کردنی ساڵانی منداڵی چووه‌ ده‌بستانی هیدایه‌ت و …

بیره‌وه‌رییه‌کانی میرزا عه‌بدوڵای موجته‌هیدی سه‌باره‌ت به‌ کوردستان له‌ ساڵی 1946 دا ئاماده‌کردن و وه‌رگێڕانی : حه‌سه‌نی قازی به‌رایی:ئه‌و بیره‌وه‌رییانه‌ له‌ کتێبی “بحران آذربایجان (سالهای 1324- 1325 ) خاطرات مرحوم آیت الله‌ میرزا عبدالله‌ مجتهدی ” که‌ به‌ کۆششی ڕه‌سوولی جه‌عفه‌ریان له‌ هاوینی ساڵی 1381ی هه‌تاوی له‌ لایه‌ن ” موسسه‌ مطالعات …

نووسینی : حه‌سه‌نی قازی کوشتاری خه‌ڵکی سابڵاغ و ده‌وروبه‌ری به‌ده‌ست هێزی ڕووسییه‌ی قه‌یسه‌ری له‌ سه‌ره‌تای ساڵی 1916ی زایینی وه‌ک پێشتر ئاماژه‌ی پێکرا،دوکتور جان چالێنکۆ له‌ کتێبه‌ به‌نرخه‌که‌ی دا: ” وێنه‌کانی گه‌مه‌ی دوایی؛ ئێران به‌ چاوی دووربینێکی ڕووسییه‌وه‌ 1901 – 1914 ، به‌ زانایی یان نه‌زانی – له‌به‌ر ئه‌وه‌ی مێژوو نووس …

فه‌رهاد پیرباڵ وشه‌ی‭ (‬كوردستان‭) ‬كه‌ی‭ ‬سه‌ری‭ ‬هه‌ڵداوه‌؟‭ ‬چۆن؟‭ ‬بۆچی؟‭ ‬له‌‭ ‬لایه‌ن‭ ‬چ‭ ‬كه‌سێكه‌وه‌‭ ‬یان‭ ‬له‌‭ ‬لایه‌ن‭ ‬چ‭ ‬گرووپ‭ ‬و‭ ‬ده‌سته‌‭ ‬و‭ ‬ئیداره‌یه‌كی‭ ‬سیاسییه‌وه‌‭ ‬به‌كارهات؟‭ ‬ئایا‭ ‬كورد‭ ‬خۆی‭ ‬ناوی‭ ‬كوردستانی‭ ‬بۆ‭ ‬وڵاتی‭ ‬خۆی‭ ‬هه‌ڵبژاردووه‌‭ ‬و‭ ‬به‌كارهیناوه‌‭ ‬یان‭ ‬خه‌ڵكی‭ ‬غه‌یره‌‭ ‬كورد‭ ‬ئه‌م‭ ‬ناوه‌یان‭ ‬به‌سه‌ردا‭ ‬بڕیوه‌؟ وشه‌ی‭ ‬كوردستان‭ ‬وشه‌یه‌كی‭ ‬داڕیژراوه‌،‭ ‬له‌‭ ‬دوو‭ ‬وشه‌ی‭ …

فه‌رهاد پیرباڵ ‌بۆ‭ ‬یه‌كه‌مین‭ ‬جار،‭ ‬مێژوو‭ ‬له‌‭ ‬دیدێكی‭ ‬كورردییه‌وه‌‭ ‬ته‌ماشا‭ ‬كراوه‌‭ ‬و‭ ‬نووسراوه‌ته‌وه ئه‌مساڵ‭ ‬419‭ ‬ساڵی‭ ‬ڕه‌به‌ق‭ ‬به‌سه‌ر‭ ‬ته‌واوبوونی‭ ‬ده‌ستنووسی‭ ‬كتێبی‭ (‬شه‌ره‌فنامه‌‭) ‬تێ‭ ‬ده‌په‌رێ،‭ ‬كه‌‭ ‬به‌‭ ‬گه‌وره‌ترین‭ ‬و‭ ‬كۆنترین‭ (‬كتێبی‭ ‬مێژووی‭ ‬كوردستان‭) ‬و‭ ‬شاكاری‭ ‬مێژوویی‭ ‬گه‌لی‭ ‬كوردستان‭ ‬ده‌زانرێ‭ ‬له‌لایه‌ن‭ ‬كوردێكه‌وه‌‭ ‬نووسرابێ،‭ ‬نووسینی‭ ‬شه‌ره‌فنامه‌،‭ ‬یان‭ ‬مێژووی‭ ‬كورد‭ ‬و‭ ‬كوردستانی‭ ‬میر‭ ‬شه‌ره‌فخانی‭ …

فه‌رهاد پیرباڵ ئه‌لفرید‭ ‬ژاكوب‭ ‬له‌‭ ‬ساڵی‭  ‬1853دا‭ ‬نووسیویه‌‭: ‬‭(‬ئێزیدییه‌كان،‭ ‬كه‌‭ ‬خه‌ڵكێكی‭ ‬جه‌نگاوه‌ر‭ ‬و‭ ‬كۆچه‌رن،‭ ‬هه‌میشه‌‭ ‬توانای‭ ‬ئه‌وه‌یان‭ ‬هه‌یه‌‭ ‬دوژمنه‌كانی‭ ‬خۆیان‭ ‬ته‌فروتونا‭ ‬بكه‌ن‭)‬ تنۆكێكی‭ ‬كرۆنۆلۆژیایی‭ ‬له‌‭ ‬زه‌ریای‭ ‬تاوانه‌كانی‭ ‬سوڵتانه‌‭ ‬عوسمانییه‌كان‭ ‬به‌رامبه‌ر‭ ‬به‌‭ ‬كورد‭:‬ ـ‭ ‬له‌‭ ‬1514‭ ‬له‌‭ ‬جه‌نگی‭ ‬چالدیران،‭ ‬له‌نیوان‭ ‬شا‭ ‬ئیسماعیل‭ ‬سه‌فه‌ویی‭ ‬ئیران‭ ‬و‭ ‬سوڵتان‭ ‬سه‌لیمی‭ ‬عوسمانیدا‭. ‬سوڵتان‭ ‬سه‌لیمی‭ ‬عوسمانی‭ …

فه‌رهاد پیرباڵ ئه‌م‭ ‬وتاره‌‭ ‬هه‌وڵدانێكه‌‭ ‬بۆ‭ ‬ده‌ستنیشانكردنی‭ ‬ڕیشه‌‭ ‬ئه‌پستمۆلۆژی‭ ‬و‭ ‬په‌لوپۆ‭ ‬مه‌عریفییه‌كانی‭ ‬ئه‌و‭ ‬نه‌وه‌‭ ‬گه‌نجه‌‭ ‬ڕاچه‌نیوه‌‭ ‬كورده‌ی‭ ‬كه‌‭ ‬هاوهه‌نگاوی‭ ‬اگه‌نجه‌‭ ‬توركه‌كانب،‭ ‬له‌‭ ‬كۆتایی‭ ‬سه‌ده‌ی‭ ‬نۆزده‌‭ ‬و‭ ‬له‌‭ ‬سه‌ره‌تای‭ ‬بیسته‌مدا‭ ‬له‌ژێر‭ ‬كاریگه‌ریی‭ ‬كولتووری‭ ‬ئه‌ورپیدا‭ ‬له‌دایك‭ ‬بوو‭ ‬و‭ ‬فه‌رهه‌نگی‭ ‬كوردی‭ ‬تازه‌‭ ‬كرده‌وه‌‭.‬ عوسمانییە‌كان‭ ‬سه‌باره‌ت‭ ‬به‌وه‌ی‭ ‬پایته‌ختی‭ ‬ئیمپراتۆریه‌ته‌كه‌یان‭ ‬له‌‭ ‬ئه‌وروپا‭ ‬نزیك‭ ‬بوو،‭ ‬په‌یوه‌ندییه‌كی‭ …

شەوى یەڵدا و مێژووى سەرهەڵدانی   شەوی یەڵدا یان شەوی چلە یەکێکە لە جەژن و بۆنە مێژوویی و کۆنەکانی ناوچەی ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست، دوایین شەوی پاییز یان مانگی سەرماوەز، لە نیوەی باکوری گۆی زەوی بە درێژترین شەوی ساڵ دادەنرێت. یادی شەوی چلە یاخود یەڵدا هەروەک زۆربەی زۆری یادەکانی دیکەی میللەتانی ئێران …

فه‌رهاد پیرباڵ كورده‌ ده‌زانی له‌ كوێ جێگره‌ خزمانی تۆ گوێ گره‌ بۆتی بڵێم خێلانی تۆ كێوی تۆرۆس و عومقی حه‌وزه‌ی ئه‌سكه‌نده‌روون غه‌ریبه‌ تا به‌حری ره‌ش سنووری مه‌یدانی تۆ به‌حری ره‌ش و ئه‌رده‌هان ناوی ئاراسه‌ بزان حه‌ددی شیماله‌ ئه‌مه‌ بۆ كۆچ و جه‌ولانی تۆ ئه‌لوه‌ن و گۆلی ورمێ تا سه‌ری ئاوی …